Isı nasıl ölçülür? Isı doğrudan ölçülemez, ancak bir kalorimetre kabı ile yapılan ölçümlerle hesaplanır. Maddelerin sıcaklık değişimleri veya faz değişimleri ısıyı ölçmek için kullanılır. Kalori tanımını hatırlayın: 1 gram suyun sıcaklığını 1°C yükseltmek için aktarılması gereken enerji miktarıydı. Bir ocağa 1 kg su koyar ve sıcaklığın 1 °C artmasını beklerseniz, sobanın 4186 J ısı vereceğini hesaplayabilirsiniz. Kimyasal reaksiyonların çevreye verdiği veya ortamdan çektiği ısıyı ölçmek de mümkündür.
ISI Enerji değil. Enerji transfer sürecidir.
Enerji geçişinden bahsedebiliriz ama ısı geçişinden bahsedemeyiz. Aynı şey iş için de geçerli. İşin kendisi enerji değildir, bir enerji transfer şeklidir. Birimi enerjinin birimiyle aynı olmasına rağmen ısı bir enerji türü değildir. Bir sistemin iç enerjisi ısı ile arttırılabilir veya azaltılabilir. Bir benzetme ile açıklayalım. Birine borcumuz olsun ve borcumuzu çekle ödeyelim. Çekin kendisi para değildir. Para transfer aracıdır ve birimi para birimidir. Çek işini yaptığında parayı borçlu olduğumuz kişiye havale ederiz. Yani para önce çek oluyor, çekle gönderiliyor, sonra çek tekrar para oluyor. Bu şekilde bir sistemin iç enerjisi ısı ile başka bir sisteme aktarılır ve ikinci sistemin iç enerjisi değişir.
Bir nesnenin veya sistemin özelliği değildir. Örneğin, bazı kitaplar bir bardak suyun aynı sıcaklıkta mı yoksa bir tencere suyun daha mı sıcak olduğunu sorar. Tamamen yanlış, ne bir bardak su ne de bir çaydanlık ısıya sahip değil, iç enerjiye sahip. Tıpkı bir asansörün iş bulamayacağı gibi. Isı bir sistemin durumunu belirlemez. Isının olmaması, nesnenin veya sistemin çevresiyle termal temas halinde olmadığını gösterir.
Isı ve sıcaklık farkı nedir?
Isı ve sıcaklık tamamen farklı kavramlardır. Isı, enerjinin bir sistemden diğerine transferidir; Sıcaklık, bir sistemdeki parçacıkların ortalama kinetik enerjisi ile ilgili temel bir özelliktir. Sıcaklık enerji değildir, enerji transferi de değildir.
- İlginizi Çekebilir: Isı Nedir?
Isı alışverişi nasıl sağlanır?
Maddelerin sıcaklıkları birbirinden farklıdır. Sıcak ve soğuk maddeler birbiriyle temas ettiğinde aralarında ısı alışverişi gerçekleşir.
Uygun ısı transferi, daha yüksek sıcaklıktaki malzemelerden nispeten daha düşük sıcaklıktaki malzemelere doğru gerçekleşir. Başka bir deyişle, ısı akışı sıcaktan soğuğa doğrudur. İki madde arasındaki ısı alışverişi, maddeler aynı sıcaklığa ulaşınca durur.
Farklı sıcaklık değerlerine sahip maddeler ısı alışverişi yapabilir. Örneğin, bir fincan sıcak çayı elimize aldığımızda, sıcaklık ellerimizde ısı oluşturur. Çünkü ellerimizle çay arasında sıcaklık farkı vardır.
Maddeler arasında ısı alışverişinin olabilmesi için iki özelliğin bulunması gerekir. Bu; İki maddenin sıcaklıkları farklı olmalıdır.