Kategori: Yangın

Ateş, yanan bir maddeden yayılan ışık ve ısıdan oluşan bir olgudur. Bu ışık ve ısı, yanma adı verilen kimyasal bir tepkimeden kaynaklanır. Yanma sırasında, yakıt molekülleri oksijen molekülleri ile reaksiyona girerek ısı ve ışık açığa çıkarır. Bu reaksiyon, genellikle bir alev şeklinde görülebilen bir zincirleme reaksiyondur.

Ateşin yanması için üç şeye ihtiyaç vardır:

• Yakıt: Yanabilen herhangi bir madde yakıt olabilir. Yaygın yakıtlar arasında ahşap, kömür, gaz ve petrol bulunur.
• Oksijen: Oksijen, yanma reaksiyonu için gerekli bir maddedir. Havadaki oksijen genellikle yanma için yeterlidir, ancak bazı durumlarda saf oksijen de kullanılabilir.
• Isı: Yanma başlamadan önce yakıtın tutuşma sıcaklığına ulaşması gerekir. Bu ısı, bir kibrit alevi, elektrik kıvılcımı veya sürtünme gibi çeşitli kaynaklardan sağlanabilir.

Yanma işlemi şu şekilde gerçekleşir:

1. Yakıt ve oksijen molekülleri bir araya gelir.
2. Isı, bu moleküllerin titreşmesine ve birbirleriyle çarpışmasına neden olur.
3. Yeterince enerjiye sahip bir çarpışma, kimyasal bağların kırılmasına ve yeni bağların oluşmasına neden olur.
4. Bu yeni bağlar, daha az kararlı moleküller oluşturur ve bu moleküller parçalanarak ısı ve ışık açığa çıkarır.
5. Bu ısı, yakındaki diğer yakıt moleküllerinin de tutuşmasına neden olarak zincirleme reaksiyonu başlatır.

• Ayrıca bakınız: Alev ne demek?

Yanma işleminin sona ermesi için:

• Yakıtın tükenmesi
• Oksijenin kesilmesi
• Yanma sıcaklığının düşmesi gerekir.

Ateşin Faydaları

• Isı ve ışık sağlar.
• Yemek pişirmek için kullanılabilir.
• Isınmak için kullanılabilir.
• Aydınlatma için kullanılabilir.
• Güç üretmek için kullanılabilir.

Ancak ateşin tehlikeli olabileceğini de unutmamak gerekir:

• Yanıklara neden olabilir.
• Yangına neden olabilir.
• Hava kirliliğine neden olabilir.

Bu nedenle ateşi kullanırken dikkatli olmak ve gerekli güvenlik önlemlerini almak önemlidir.

Havayı Kesme Nedir?

A-Örtme: Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb) ve kimyasal bileşikler (köpük, klor, azot vb) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesi ile yapılan söndürmedir. Akaryakıt yangınlarına örtü oluşturan kimyasal kullanılmaktadır.

B-Boğma: Yangının oksijenle temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan işlemdir. Özellikle kapalı yerlerde oluşan yangınlara uygulanır. Yanıcı maddenin ortadan kalkması: Yanma koşullarından olan yanıcı maddenin ortadan kalkması sonucu
yangının söndürülmesidir.

C- Oksijeni azaltma: Yanma olayının olabilmesi için diğer şartlar yanında oksijenin ortamda %16 nispetinde bulunması gerekmektedir. Hava karışımında %21 oranında oksijen bulunduğundan normal koşullarda her yerde yanma olayı meydana gelebilmektedir. Şayet oksijeni ortamda %16 ‘nın altına düşürürsek yanma olayı ortadan kalkacaktır. Bu esasa dayanılarak oluşturulan söndürme prensibine ise oksijeni azaltma yöntemi denilmektedir. Oksijeni azaltıcı maddeler kimyevi tozlar karbondioksit gazı gibi maddelerdir. Bunlar hem örtme (oksijeni kesme) hem de oksijeni azaltma suretiyle yangınları söndürücü niteliktedirler.

C Türü Yangınlar Nelerdir?

Yanıcı gaz maddeler yangınıdır. (Mesela; metan, propan, bütan, LPG, asetilen, havagazı, doğalgaz ve hidrojen vb.)

• Temel özellikleri patlamadır.

• Temel söndürme prensibi boğma, temel söndürme maddesi BC tipi Kuru Kimyevi tozdur.

Önemli Not: Gazi yangınlarında yangını söndürmenden önce gazı kesilip, sonra yangına müdahale edilir.

• Yangın Sebepleri Nelerdir?
• Yanma Ürünler Nelerdir?
• Yanma çeşitleri

Yangın Önlemleri Nedir?

Küçük bir yangın başlangıcının, büyük alevlere dönüşmesini önlemek amacıyla yapıların projelendirme aşamasından itibaren yangından korunma şartname ve yönetmeliklerine bağlı kalınması gerekir.

Kurum, kuruluş ve iş yerlerinde yangını önleyici tedbirler iki kısımda ele alınır.

• Yangın Sebepleri Nelerdir?
• Yanma Ürünler Nelerdir?
• Yanma çeşitleri
• Yangın Eğitimi: https://www.srcbelgesi.co/yangin-egitimi.php

1. Yapısal bakımdan yangından korunma:

• Yapılarda yanmaz veya yanması güç yapı malzemelerinin kullanılması,
• Yangının yayılmasını önlemek amacıyla yangın bölümlerinin oluşturulması,
• Dumanların yayılmasını önlemek için duvardan sızmaların önlenmesi,
• Yangına yüksek derecede dayanıklı yapının seçilmesi,
• Yangının etkilerinden korunabilen kısa kaçış yollarının sağlanması,
• Ateşleyici ve yanıcı malzeme kaynaklarının ayrılması,
• Her an çalışabilecek durumda faal yangın söndürme cihazlarının bulundurulması gerekmektedir.

Organizasyon bakımından yangından korunma:

• İyi bir bina idaresi,
• Gerekli yasakların konulması,
• Sabit tesisatın sık sık kontrolden geçirilmesi,
• Yangınla savaş tatbikatının yapılması,
• Acil ışıklandırma sisteminin kurulması,
• Gereksiz yangın yükünün kaldırılması,
• Korunma sistemi ve planının düzenli kontrolünün yapılması,
• Düzenli bir şekilde alan tatbikatlarının yapılması gerekmektedir.
• İşyeri Yangın Önlemleri

Yangın durumunda ne yapılmalı?

Yangınlar insanları anında paniğe sokan ve daha büyük felaketlere zemin hazırlayan afetlerdir. Yangın durumundaki davranış mektuba da aktarılabilir ve yangınların çok daha hızlı söndürülmesi sağlanabilir. Buna göre, yangın durumunda prosedür genellikle aşağıdakilerden oluşur:

İnsanlar paniğe kapılmadan, varsa yangın alarm düğmesine basmalıdır.
110 aranarak itfaiyeye durum bildirilmeli, yangın raporu oluşturulmalı,
İtfaiye yangın alanına gelene kadar, mevcut olabilecek yangın söndürme sistemleri kullanılarak yangın etkisiz hale getirilmeye çalışılmalıdır.
Yangın kapalı bir alanda başlarsa, yangının diğer alanlara sıçramasını önlemek için tüm kapı ve pencereler kapatılmalıdır.
Yangın önlenemiyorsa ve insanlar dışarı çıkamıyorsa yatakların altına ve dolapların içine saklanmamalı, mümkün olduğunca pencere önlerinde insanlarla temas halinde tutulmalıdır.
Yoğun duman varsa, insanlar itfaiye gelene kadar sürünmeli ve eğilmelidir.
Bu durumda ağız ve burun bölgesi mendil veya nemli bir bezle kapatılmalı ve kişinin nefes alabilmesi sağlanmalıdır,
Kişinin kıyafeti yanmış ise kişi koşmadan yerde sürünerek hareket etmelidir.
Yangın anında afetlerin artmaması için bu ve benzeri birçok önlem alınabilir. Bu gibi durumlarda kişiler olabildiğince sakin kalmalı, çevredekilerle iletişime geçmeli ve durumu hemen itfaiyeye bildirmelidir.

A Sınıfı yangınlar genellikle köz gibi yanan katı organik yangınlardır. (Örneğin kömür, odun, ot, kumaş kağıt gibi) Başlıca özellikleri köz oluşturmalarıdır.

A Sınıfı katıların yanabilmesi için, tutuşma sıcaklığına kadar ısıtıldıklarında pirolize olurlar ve daha sonra yanan yanıcı gazlarını salarlar. Bu nedenle katılar ne kadar çok yüzey alanı ısı ile temas edip yanıcı gazlarını açığa çıkarırlarsa o kadar kolay yanarlar. İnce odun parçaları kütükten daha kolay yanar, rendeden çıkan talaşlar parlar ve toz haline getirilmiş talaşlar havada asılı kaldığında toz patlaması oluşturur. Katıların yanma davranışındaki en önemli faktör, yanıcı gazı alıp havadaki oksijenle birleştirebilen ısı ile temas ettikleri yüzey alanlarıdır.

A Türü Yangınlar Nelerdir?

Yanıcı basit katı maddeler yangınıdır.

• Temel özellikleri kor oluşturmalarıdır.
• Bu tür yangınların temel söndürme prensibi soğutma, temel söndürme maddesi sudur.
• Kor bütün A sınıfı yangınlarda ısı vericidir.
• Bu yangınlara müdahale daha kolaydır.
• Yanan yüzeyin söndürücü madde ile kaplanması ve oksijenle ilişkisinin kesilmesi yeterli olabilir.
• Yangınların bazılarında kalan atık pamuk ve kömürde olduğu gibi içten yanmada olabilir.
• Bununla birlikte yangının özelliğine göre soğutma etkisi yanında yüzeyi saracak oksitleyici ortamla ilişkiyi kesmek oksijen konsantrasyonunu düşürmek ve zincir reaksiyonlarını kırmak şeklinde etki eden söndürücüler kullanılmaktadır.
• Yangın Sebepleri Nelerdir?
• Yanma Ürünler Nelerdir?
• Yanma çeşitleri

D Sınıfı Yangınlar Nelerdir?

Özel yangınlar olarak da nitelendirilen D sınıfı yangınlar, gelişen teknoloji ile endüstriyel çevrede görülmektedir.

• Yanabilen hafif metaller yangınıdır.

• Temel özellikleri korlu, alevsiz ve yüksek sıcaklıkta yanmalarıdır.

• Temel söndürme prensibi boğmadır.

• A,B,C türü söndürücüler faydasızdır.

• Su kesinlikle kullanılmamalıdır.

• Özel D tipi söndürme tozları kullanılır.

• D tozu bulunamadığında kuru kum ile örtülerek söndürülür.

• D türü yanıcı maddelerin toz hali daha tehlikelidir.

• Yanıcı metal tozlarının hava ile uygun karışımları tutuşma sıcaklığını yakaladığında güçlü patlamalara yol açabilir.

• D sınıfı yangınlar için genel bir söndürme maddesi yoktur. Yanıcı metallerin her biri ile ilgili yangını kontrol edebilecek özel söndürücüler vardır ve bunların işaretini taşır.

• Bu söndürücü maddeler yanan metali örtmeye ve yangını boğmaya yarar.

Ayrıca bakınız: A Sınıfı Yangınlar

Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı

Tamamlanmamış bir yanma olayında açığa çıkan karbon ve katran taneciklerinin havada oluşturduğu bulut kütlesidir. Karbonmonoksit, Karbondioksit, Kükürt ve Azotoksitler ile su buharından oluşur.

Duman Neden Oluşur?

Duman, yanma veya ısınma sırasında ortaya çıkan bir gaz ve katı partikül karışımıdır. Bu partiküller, yanma veya ısınma sırasında oluşan yanma ürünlerinin gazlara dönüşmeden önce havada asılı kalması sonucu oluşur.

Genellikle yanma veya ısınma sırasında açığa çıkan karbon monoksit, karbon dioksit, hidrojen siyanür, hidrojen klorür, sülfür dioksit ve azot oksitler gibi gazlarla birlikte havada asılı kalır. Bu gazlar, sağlık için zararlı olabilir ve ayrıca atmosferik kirliliğe ve asit yağmurlarına neden olabilir.

Yangın, volkanik patlama, endüstriyel işlemler ve evde yapılan pişirme işlemleri gibi çeşitli kaynaklardan kaynaklanabilir. Dumanın oluşumu, yanma veya ısınma sırasında kullanılan malzemelerin özelliklerine, yakma veya ısınma sıcaklığına ve havalandırma koşullarına bağlıdır.

Dumanın sağlık açısından zararlı etkileri olabilir. Dumanın içindeki gazlar, özellikle çocuklar, yaşlılar ve kronik solunum yolu rahatsızlığı olan kişiler için özellikle tehlikeli olabilir. Bu nedenle, dumanın oluştuğu yerlerde havalandırma koşullarının iyileştirilmesi, koruyucu ekipman kullanılması ve sağlık kuruluşlarına başvurulması önemlidir.

• Yangın Sebepleri Nelerdir?
• Yanma Ürünler Nelerdir?
• Yanma çeşitleri
• YouTube Kanalımız: https://www.youtube.com/@yangnegitimkursu4948/

B Türü Yangınlar Nelerdir?

Yanıcı sıvı maddeler yangınıdır. (mesela; benzin, benzol, makine yağları, laklar, yağlı boyalar, solvent, katran vb.).

• Temel özellikleri korsuz, alevli yanmalarıdır.

• Bu tür yangınların temel söndürme prensibi boğma, temel söndürme maddesi köpük ve BC tipi Kuru Kimyevi Tozdur. Sıvı yanıcı maddeleri üç sınıfa ayırmak mümkündür.

1. Su ile karışmayan sıvı yakıtlar petrol, benzin, yağlar, boyalar vb. Bunların özgül kütleleri sudan hafi f olduğu için devamlı suyun üstüne çıkarlar ve yanmaları suyun üzerindedir. Bu tür yangınlarda zincirleme reaksiyonların kırılması ve yüzeyin oksitleyici ortamla ilişkinin kesilmesi yada seyreltme önemlidir.

2.Ağır Yağlar katran, asfalt, gres gibi ağır yağların sebep olduğu yangınları içerir. Bunlarda da soğutma, boğma ve zincir reaksiyonlarının kırılması yönünde etkili söndürücüler kullanılır.

3. Su ile karışabilen sıvı yakıtlardır, alkoller gibi. Bunların sebep olduğu yangınları içerir. Bunlarda da soğutma, boğma, konsantrasyonlarını düşürme, zincir reaksiyonları kırmak için etkili söndürücüler kullanılır. Sıvı yangınlar için en ideal söndürücü köpüktür. Fakat başlangıç ve küçük çaplı yangınlarda CO2 ve KKT kullanılabilir.

• Yangın Sebepleri Nelerdir?
• Yanma Ürünler Nelerdir?
• Yanma çeşitleri
• YouTube Kanalımız: https://www.youtube.com/@yangnegitimkursu4948/

Yangın sertifikası eğitimi konusu ülkemizde ihmal edilen konulardan biridir. Yangınlarda oluşabilecek tehlikelerde problemin kaynağı eğitimsizliktir. Son yıllarda özel kuruluşlarda, sivil toplum kuruluşlarında, meslek örgütlerinde yangın konusunda daha istekli ve bir şeyler yapma gayreti içindedirler. İşçi sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli eğitimin başında yangın konusunda da sertifikalı kişilere ihtiyaç vardır.  Yangın eğitimi sertifikası kamu kurum ve kuruluşlarında veya özel sektörlerde işletmelerin yangınla ilgili birimlerinde çalışanların alması gereken sertifikadır. İş güvenliği uzmanları, iş güvenliği teknikerleri, iş güvenliği sağlığı çalışanları, yangın söndürme araç gereçlerinin üretiminde ve pazarlamasını yapan firmalarda görevli eğitim personeli de söz konusu sertifikayı alması gereken kişilerdir.

Ayrıca çalışmakta olduğu kurumda çalışan personele yangın eğitimi verme yetkinliğine sahip, yangın ve güvenliği konusunda tecrübe sahibi olan personellere yönelik eğitim yapılır. Yangın eğitimi alan kişiler yangın eğiticisi sertifikası almaya hak kazanacaklardır.  Sertifikayı alan katılımcı yangına sebep olabilecek faktörleri bilir ve öğretecek hale gelir. Isı ve dumanın yayılma hızını öğrenerek tehlikeyi analiz edebilir.  İşverenlerin ve kurumların yangın eğitimi konusunda sertifikası olan ve personeli eğitebilecek düzeyde eğitim verebilecek kişilere ihtiyacı vardır.

Yangın Eğitimi Konuları Nelerdir?

• Yangın risk analizi,
• Yangını önleyen senaryolar,
• Yangın algılama sistemleri hakkında bilgi,
• Yangın söndüren sistemler hakkında bilgi,
• Yangınla mücadele de stratejik yönetim hakkında bilgi
• Son teknolojilere ait bilgiler, uygulama örnekleri, tatbikatlar ve teknik bilgiler paylaşılacaktır.

Yangın Eğitimi Alan Personelin Kazanımları Nelerdir?

• Yangın eğitimi sertifikası alan adaylar çalıştıkları kurum veya işletmelerde yangın genel bilgilerini verebilecek hale geleceklerdir.
• Yangın esnasında müdahale planını uygulayabilecekler, yangın önleme, söndürme ve kurtarma tekniklerini personele öğretebilecek hale geleceklerdir.
• Yangın söndürme araçlarının nasıl kullanılacağını, tahliye esnasında neler yapılabileceğini, yangın müdahale ekipleri arasındaki koordinasyonu sağlayabileceklerdir.
• Yangın kurtarma ekibinde yer alan kişilerin görev ve çalışma şekillerini ayrı ayrı hazırlayabilecek,
• Yangın eğitimi sertifikası alan adaylar yangın kurtarma ekibinde görevli personelin yıllık tatbikatlarını yaptırabilecek bilgi ve becerileri kazanacak hale geleceklerdir.